100 rocznica śmierci Stanisława Króla - Kaszubskiego

 

W sobotę 7 lutego przypadała rocznica śmierci ppor. Stanisława Kaszubskiego ps. „Król” .Była to 100 rocznica jego bohaterskiej śmierci ,którego grób znajduje się na cmentarzu parafialnym w Pilźnie.


Stanisław Kaszubski był synem powstańca z 1863 roku. W 1890 roku rozpoczął naukę w V Gimnazjum w Warszawie, skąd wkrótce został usunięty za swoją patriotyczną postawę. Następnie uczył się w Płocku i Wilnie, gdzie także nie udało mu się ukończyć kształcenia. Z powodu swojej czynnej działalności w organizacjach patriotyczno-samokształceniowych z obydwu szkół został usunięty. W 1904 roku uzyskał świadectwo maturalne w Odessie. Należał do Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy. W czasie rewolucji w 1905 roku pod pseudonimem „Król” prowadził działalność polityczną wśród młodzieży. W czasie rewolucji został aresztowany i skazany na zesłanie do Archangielska. Wyrok został zamieniony na wygnanie poza granice Imperium Rosyjskiego. W jego konsekwencji w 1908 Kaszubski przeniósł się na tereny Austro-Węgier, zamieszkując w Krakowie.


Wkrótce rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagielońskim. W Krakowie zerwał z SDKPiL i wstąpił do Związku Strzeleckiego, w którym na rok przed I wojną światową ukończył kurs oficerski.


23-25 grudnia 1914 Stanisław Kaszubski brał udział w morderczej bitwie pod Łowczówkiem. 25 grudnia dostał się do niewoli rosyjskiej. W Tarnowie, w siedzibie rosyjskiego korpusu, został dołączony do grupy 16 legionistów i razem z nimi 27 grudnia przetransportowany do Radomyśla. W Radomyślu, w Dowództwie rosyjskiej 3 Armii był przesłuchiwany przez pułkownika żandarmerii mówiącego biegle po polsku. Po zakończeniu przesłuchań został przekonwojowany do powiatowego więzienia w Pilźnie. Ponieważ był obywatelem rosyjskim, został skazany za zdradę na karę śmierci przez powieszenie. 7 lutego 1915 roku przed wykonaniem wyroku odczytano dekret cara darujący Kaszubskiemu życie pod warunkiem wstąpienia do armii rosyjskiej. Stanisław Kaszubski odmówił. Jego ciało został pochowane w bezimiennym grobie. Po zajęciu Pilzna przez wojska austriackie ciało jego ekshumowano i pochowano z honorami na cmentarzu w Pilźnie[1]. W 1923 roku na cmentarzu w Pilźnie postawiono pomnik ku jego czci.


Stanisław Kaszubski został pośmiertnie zweryfikowany jako podporucznik piechoty, a ponadto w 1922 roku odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari oraz w 1930 roku Krzyżem Niepodległości z Mieczami[2] za działalność w PPS.


W sobotę, na cmentarzu parafialnym w Pilźnie, przy pomniku bohatera, odbyła się ceremonia upamiętniająca to wydarzenie. Modlitwę poprowadził ks. dr Ryszard Banach, następnie przed pomnikiem zostały złożone kwiaty przez delegacje. Wartę przy pomniku pełnili przedstawiciele drużyn strzeleckich w historycznych strojach legionowych. W uroczystościach brali udział przedstawiciele kilku plutonów strzeleckich (Tarnów, Brzesko, Dąbrowa Tarnowska, Dębica, Sędziszów). Pieszo do mogiły “Króla”, z Tarnowa przybyło 17 strzelców z Tarnowa, Dąbrowy Tarnowskiej i Dębicy pod dowództwem st. sierż. ZS Andrzeja Lisa i sierż. ZS Tomasza Kawy. Aby uczcić "Króla" pokonali oni 30 km, maszerując od rana przez Skrzyszów, Ładną, Łęki Górne i Dolne do Pilzna. W uroczystości wzięły również udział władze samorządowe Pilzna oraz przedstawiciele kombatantów, harcerzy, Koła historycznego oraz Towarzystwa Przyjaciół Pilzna i Ziemi Pilźnieńskiej.

 
Galeria zdjęć